Kunstkaarten als tool voor facilitators

Veel facilititators hebben hun eigen kaartenset. Wie mij kent, weet dat je me altijd blij kunt maken met een kunstkaart. In de loop der jaren heb ik een mooie set associatiekaarten bij elkaar gespaard. Ik vertel je graag hoe ik ze inzet.

Ik herinner me dat rond mijn twaalfde het spel Kaarten op tafel populair was. Binnen mijn bubbel, dan. Het spel bestond uit een serie vragen en een heleboel fotokaarten om die vragen mee te beantwoorden. Ik vond het een vrij belachelijk spel - je kon niet eens winnen.

Kaarten op tafel kun je niet meer kopen, maar iets soortgelijks zit in allerlei vormen in het arsenaal van veel facilitators. Foto's, tekeningen, reclamemateriaal... en omdat ik een kunstliefhebber ben, heb ik een kunstkaartenset. Ben ik twintig jaar na dato toch nog fan geworden van een spel dat niet te winnen valt.

Samenstellen

Mijn kaartenset wisselt telkens van samenstelling. Elke keer dat ik in een museum ben geweest, koop ik er een paar. Ik zorg voor voldoende afwisseling in genre, kleur en mate van abstractie. Heel strikt ben ik niet met de definitie kunst - er zitten ook illustraties tussen, bijvoorbeeld.

Waarom kunstkaarten?

Associatiekaarten zijn bedoeld om een beeld te koppelen aan een begrip. Ineens heeft iedereen in de groep hetzelfde beeld bij een woord. Het kan van alles zijn: een eigenschap, een persoon, een organisatie, een probleem, een droom, etc. Het fijne van kunstkaarten ten opzichte van andere beeldkaarten is dat kunstwerken vaak gelaagd zijn. Associaties zijn soms heel direct: een agressieve dinosaurus staat voor moeilijke klanten. Of juist poëtisch. Zo vergeleek iemand een bepaald wetstraject met de torenbouw van Babel.

Andere redenen voor kunstkaarten zijn vooral praktisch: ze zijn overal te koop (ook in grotere boekhandels), dus je koopt er snel wat bij als je merkt dat je te weinig hebt. Daarvoor ben je dus niet afhankelijk van vaste sets. Verder hebben ze allemaal hetzelfde formaat. Het allerleukste: je kunt ze versturen. Of meegeven als geheugensteuntje.

Vijf werkvormen met kunstkaarten (of andere beeldkaarten)

Een paar voorbeelden van hoe ik mijn kaarten speel:

1. Stel je voor: wie ben jij en wat is jouw superkracht? Laat deelnemers een kaart kiezen die de superkracht symboliseert. Alle kaarten samen vormen een beeld van het hele team.

2. Een variant hierop, maar dan voor het einde van de sessie. Als de uitdaging duidelijk is, vraag je: wat heb jij in je om die aan te gaan? Kies een kaart die staat voor dat talent. Bonustip: verdeel de gekozen kaarten over het team en laat teamleden voor elkaar een bemoedigende boodschap op de achterkant zetten. Verstuur ze per post voor extra impact.

3. Wat is ons grootste probleem? Iedereen kiest een kaart die daarbij past. Laat in tweetallen overleggen welk probleem de grootste uitdaging vormt. De kaart die daarbij hoort mag mee naar de volgende ronde. Herhaal vervolgens in viertallen, tot je de top 3 te pakken hebt.

4. Storytelling: wie zijn de held, helper en schurk in ons verhaal? Laat om de beurt iemand een kaart kiezen en gebruik ze als hulpmiddel bij het schrijven van jullie verhaal.

5. Meer storytelling: wat is de huidige situatie, wat de ideale situatie en wat gebeurt er tussen A en B? Laat ieder voor zich, of groepjes de kaarten kiezen die daarbij horen. Zo krijg je korte beeldverhalen.

Cadeautje

Inmiddels weet Sinterklaas ook dat ik van kunstkaarten houd. Lekker makkelijk voor de ouwe man. Op die manier ben ik niet de enige die mijn kaartenset samenstelt.