Deze vier ingrediënten zorgen voor een activerende werkvorm

Een goede werkvorm is een activerende werkvorm: mensen gaan zelf aan de slag in plaats van dat ze passief blijven. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn. Heel veel bestaande werkvormen zijn te tweaken tot activerende werkvormen. 

Wanneer je actief meedoet, blijft de informatie veel beter hangen dan wanneer je enkel observeert. Je wordt er alert en gemotiveerd en die energie helpt ook anderen in de groep om samen te werken. Daarom is activeren zo belangrijk.

De juiste rug

Het kan soms lastig zijn om een groep aan het werk te zetten, terwijl het lijkt alsof je zelf achterover leunt. Ik wil stiekem dat andere mensen zien dat ik hard aan het werk ben - toch een ego-kwestie. Onlangs las ik een goede reminder: ‘het zweet moet op de juiste rug staan.’ Ik weet niet meer wie het zei, maar het klopt. De deelnemers willen iets bereiken, dus zullen ze zelf aan de slag moeten. En je werk als facilitator is dan weer om daar de juiste omstandigheden voor te bieden.

Vier ingrediënten + voorbeelden van activerende werkvormen

Interactie 

Groepsdenken is onmogelijk zonder interactie. Dit zijn manieren om een interactieve ronde toe te voegen aan een individuele denkopdracht:

• Laat de resultaten in duo’s bespreken…

• …of breid de groepjes stapsgewijs uit volgens het principe ‘1, 2, 4, allemaal!’

• …of roteer: laat de groep in paren of kleine teams werken en geef telkens een nieuw paar of team na een paar minuten. Zo schakel je snel tussen verschillende perspectieven.

• Laat mensen elkaar interviewen, in duo’s of aan een soort talkshowtafel

• Brainwriting: iedereen schrijft voor zichzelf ideeën op om ze na verloop van tijd door te geven aan een ander, die ze verder aanvult.

• Organiseer een ruilspel met losse ideeën op sticky notes: deelnemers verzamelen door te ruilen zo veel mogelijk ideeën. 

  
  

  

  
  

Creativiteit

Denken met je handen zet je brein op een andere manier aan het werk. Je bent gefocust en komt sneller op nieuwe ideeën.

• Laat mensen aantekeningen maken in de vorm van een mindmap. 

• Of laat ze hun idee tekenen, met hoogstens een paar woorden ter ondersteuning

• Laat ze een willekeurige beeldkaart trekken, die het uitgangspunt moet worden van de ideeën. 

  
  

Structuur

Soms geeft een beperking vrijheid. Vraag maar aan de deadlineflirters om je heen. Een duidelijke opdracht of tijdslimiet maakt je resultaatgericht.

• Zet een timer voor een denkoefening. Speel in meerdere rondes, waarbij je de tijd telkens een minuut verkort. Urgentie gegarandeerd.

• Mand! Geef deelnemers een limiet van bijvoorbeeld 10 woorden om hun ideeën of antwoorden te verwoorden. Word je creatief én to the point van.

• De keuze is mini: Geef deelnemers één keuze, (bijvoorbeeld: 'kies een van de drie opties en werk die verder uit'), waardoor ze zich moeten concentreren op de taak zonder afleiding door andere mogelijkheden.

  
  

  

  
  

Beweging

In de benen! Beweging helpt om het denken te activeren. Laat mensen opstaan, door de ruimte lopen of een plek kiezen die bij hun idee past.

• Prioriteitentwister: snel en met energie je prioriteiten op een rijtje! Je gaat op het A4'tje staan dat het beste jouw standpunt of prioriteit vertegenwoordigt.

• Een caroussel: in dit blog pas ik het toe op storytelling, maar het idee is breed toepasbaar: in elke hoek van de zaal een andere stakeholder van waaruit je je vraagstuk bekijkt, bijvoorbeeld.

• Bewegende discussie: Verdeel de ruimte in verschillende zones die elk een ander standpunt vertegenwoordigen. Laat deelnemers naar de zone bewegen die hun mening het beste vertegenwoordigt. Vervolgens kunnen ze in groepjes overleggen met anderen in de zone.

• Laat deelnemers een object in de ruimte vinden dat hun idee uitbeeldt (liever niet in een te klinische zaal, natuurlijk :)). Voor sommige deelnemers is het even zoeken, maar dit zorgt voor verrassende antwoorden.

  
  

Activeren maar! Of toch niet?

Je kunt werkvormen verzinnen en aanpassen wat je wilt, maar het succes ervan staat of valt met de juiste sfeer. Hier lees je daar meer over. En houd rekening met wat de groep nodig heeft: misschien is dat wel rust. Als de ideeën over elkaar heen buitelen, kun je missachien beter op zoek gaan naar een concentratieopdracht.

Met activerende werkvormen creëer je echte impact met je sessies. Als je dit met mij als begeleider wilt doen, laat het me weten! Ik ontwerp graag een teamsessie op maat. Je kunt erop rekenen dat er dan een flinke dosis activatie in zit.